Độc đáo về kiến trúc đình Hàng Kênh - nơi thờ phụng một vị gianh tướng của vùng đất TP. Hải Phòng moonbase.shop

Item: Độc đáo về kiến trúc đình Hàng Kênh - nơi thờ phụng một vị gianh tướng của vùng đất TP. Hải Phòng moonbase.shop
Author: moonbase.shop

Đình Hàng Kênh là một trong những ngôi đình cổ nhất ở thành phố TP. Hải Phòng, năm một7một9, dân làng xây dựng đền tại bên trên đây để thờ một vị Thành hoàng làng với công giúp Trần Hưng Đạo đánh quân Nguyên Mông bên trên sông Bạch Đằng. Nhưng tới năm một85một, vua Tự Đức sắc phong tu bổ thành đình thờ Tổ Trưng hưng Ngô Quyền.

Theo nhiều nguồn tài liệu ko giống nhau ghi chép, đình Hàng Kênh được xây dựng bên trên nền của ngôi đền thờ gianh tướng Vũ Chí Thắng. Ông là tướng bên dưới trướng của Hưng Đạo Đại Vương (Trần Quốc Tuấn, một228- một300) đánh quân Nguyên Mông xâm lược. Khi giang sơn tkhô hanh bình, Vũ Chí Thắng trở lại quê nhà giúp dân an cư lạc nghiệp. Dân làng tôn ông là "Phúc Thần" và lập miếu thờ phụng.

Đến thời Tự Đức (một85một) với sắc phong cho một7 làng xã và 5 tổng của huyện An Dương, phủ Kinh Môn, Hải Dương (trong đó với làng Hàng Kênh), xây dựng những dự án công trình thờ cúng Ngô Quyền (vị vua trước tiên ở trong nhà Ngô, trị vì từ thời điểm năm 939- 944, là vị Tổ Trưng hưng của Việt Nam.

Dân làng Hàng Kênh trùng tu ngôi đền thành nơi thờ cúng Ngô Quyền. Thành hoàng làng Vũ Chí Thắng được rước về đền Từ Vũ (đền thờ Thánh chúng ta Vũ), nhữngh đình Hàng Kênh hơn 200m.

Tòa Đại đình gồm Tiền đường, Bái đường và Hậu đường nằm đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. TP. Hải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Các tư liệu đã ghi chép rằng, Ngô Quyền sinh ra trong một mái ấm mái ấm gia đình gianh gia vọng tộc, đời đời làm quan ở đất Đường Lâm. Tương truyền ông tổ bốn đời của Ngô Quyền là Ngô Xuân, người đã chiêu mộ hàng trăm thủ hạ theo Triệu Quang Phục tiếp tục sự nghiệp hero của Lý Bí chống quân Lương. Ông lập nhiều chiến công được phong làm Tcọp Tù và được phụ vương truyền con nối chức tước. Cha Ngô Quyền là Ngô Mân làm Châu mục châu Đường Lâm. Thần tích Đình Gia Viên ghi chép rõ nét Ngô Quyền sinh một2 tháng 3 năm Đinh Tỵ.

Ngay từ nhỏ, ông tỏ ra là một người trí dũng tuy vậy toàn. Khi sống ở quê với phụ vương mẹ và được phụ vương dạy cho thuật bắn cung nỏ, sử dụng gươm giáo, những điều kín về binh pháp. Ngô Quyền to lên trong lúc vương quốc vừa mới giành được quyền tự chủ. Ông đã tiếp nối đời phụ vương ông về sự việc xác minh quyền tự chủ, kiên quyết dành và giữ nền độc lập dân tộc. Ông sớm thể hiện tài năng kiệt xuất và đã trở thành một vị tướng tài được nhân dân kính mến, quân sĩ khâm phục.

Tòa Hữu vu nằm trong khuôn viên sân đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. TP. Hải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Công trình đình Hàng Kênh với rất hầu hết những hạng mục ví dụ như: Đại đình, Sân đình, Nghi môn, và những dự án công trình phụ trợ khác như Tả vu, Hữu vu, Văn Từ.

Tòa đại đình mang kết cấu 7 gian với kiến trúc trọng yếu, quy mô bề thế. Phần mái tòa Đại đình được lợp ngói nóni hài đầu đao cong vút. Bộ khung được thiết kế từ 42 cột gỗ lim cao 5m, chu vi mỗi cột sắp 2m tạo ra sự săn chắc và thời hạn thao tác chịu lực cao. Phía trước Nghi môn đình Hàng Kênh là ao đình hình bán nguyệt. Đỉnh trụ trang trí tứ phượng; thân trụ phía bên trên trang trí những ô lồng đèn, giữa là ô trang trí câu đối, đế thắt dạng cổ bồng. Hai cổng phụ mang mái phía bên trên với 2 tầng mái, 8 mái. Nghi môn đình tiếp nối với tường xung quanh đình. Sân đình Hàng Kênh rộng, được lát bởi gạch Bát Tràng, xung quanh sân mang khối hệ thống tường xây thấp, dạng tường hoa. Hai bên sân là hai tòa Tả vu, Hữu vu, đặt bên trên bệ nền cao 3 bậc đối với mặt sân. Hai tòa mang hình dáng vẻ vẻ giống nhau, gồm 3 gian, 2 chái, đầu hồi bít đốc, 2 mái; đầu hồi nhô ra hai trụ biểu (tại hàng hiên); 3 gian giữa là cửa bức bàn, 2 gian phía hồi xây tường mang trổ lỗ thoáng hình trụ trụ.

Hồ Bán Nguyệt - nơi tổ chức những tiết mục múa rối nước trong số ngày hội tại đình Hàng Kênh (quận Lê chân, TP. TP. Hải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đặc biệt, tại phía bên trên với công trình xây dựng Văn Từ hay Văn Miếu nằm phía bên phải của đình, gồm tòa Tiền tế và Hậu cung. Hậu cung là nơi thờ Kcọpng Tử và ban thờ của một trong những vị Nho chúng tac nổi tiếng như Chu Văn An (một292- một370, Văn Trinh Công, được phán xét là ông tổ của những nhà nho nước Việt); Nguyễn Bỉnh Khiêm (quê Vĩnh Bảo, TP. Hải Phòng, một49một- một585, trạng nguyên, Trình Quốc Công, nhà tiên tri); Trần Tất Văn (quê Kiến An, TP. Hải Phòng, một428 – một527, Trạng nguyện, Thượng thư); Lê Ích Mộc (quê Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng, một458- một583, Trạng nguyên, Tả thị lang).

Khung chịu lực bởi gỗ lim, sở hữu 42 cột tại đình Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. TP. Hải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đình Hàng Kênh với tới 368 bức chạm khắc (chạm lộng) to nhỏ được ghép thành những mảng to trong đình (bên phía trong 252 bức, bên phía ngoài mộtmột6 bức). Tương tự như trong số ngôi đình nổi tiếng vùng Đồng bởi Bắc Bộ, những bức chạm tại bên trên đây được thể hiện bên trên những thành phần kiến trúc gỗ như đầu dư, xà, bẩy, bên trên khối hệ thống cửa võng. Các bức chạm mà thậm chí phân thành từng lớp với nội dung ko giống nhau, hoặc xen kẹt nhau, lấy hình tượng rồng cai quản đạo…Nội dung của những bức chạm miêu tả cơ bạn dạng về cảnh thoải mái và tự nhiên.

Hình tượng ổ rồng được chạm khắc tinh xảo lưu giữ tại đình Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. TP. Hải Phòng). Hình ảnh: Thu Thủy

Tại bên trên đây mang vô số những chạm khắc từ những loài Tứ Linh như: Long, ly, quy, phụng, tới những loài vật thân thiết và sắp gũi với người như chim, ngựa…, Tứ quý, hoa lá hình đao mác dạng lượn sóng hoặc vân xoắn cuộn. Rồng là linh vật được chạm khắc nhiều với sắp 400 con trong một56 bức chạm khắc. Hình tượng cơ phiên bản: "Đầu rồng", "Ổ rồng", "Lưỡng long chầu nguyệt "…theo phong thái thời Hậu Lê.

Ban Thờ Đức Ngô Vương Quyền tại Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. TP. Hải Phòng).

Tòa Tiền đường tại Hàng Kênh (quận Lê Chân, TP. TP Hải Phòng).

Ngoài ra, đình Hàng Kênh còn lưu giữ được rất nhiều di vật cổ sở hữu giá trị như: tượng thờ Ngô Vương Quyền, tượng phỗng (niên đại thời điểm cuối thế kỷ một7 thời điểm đầu thế kỷ một8, đặt trong Hậu cung), tượng voi và ngựa (niên đại khoảng thế kỷ một9, đặt tại Tiền đường); sắc phong (từ thời Hậu Lê tới cuối thời Nguyễn), đại tự, án thư, lư hương, hoành phi, sắc phong, kiệu thờ, cửa võng, chuông đồng, khánh đồng, voi và ngựa gỗ… Đình được xếp hạng di tích cấp vương quốc năm một962, trong đình còn lưu giữ nhiều hiện vật quý: văn bia ghi tên tuổi những người của làng đỗ đạt từ là một460 tới một693.

Nghi môn gồm 3 cổng, một cổng chính 2 cổng ngách tại đình Hàng Kênh, (quận Lê Chân, TP. Hải Phòng Đất Cảng). Hình ảnh: Thu Thủy

Đặc biệt, trong số mảng chạm khắc hình ảnh hàng trăm con rồng mang những dáng vẻ vẻ vẻ, tư thế ko giống nhau. Có lúc thì tạc theo từng ổ, sở hữu những lúc lại là rồng mẹ quấn quýt bên rồng con giữa rừng hoa lá, cỏ cây. Theo những nhà sử bọn học, hiếm sở hữu ở đâu mà những nghệ nhân lại sử dụng lối "bông hình" để chạm khắc nên những tuyệt tác như ở đình Hàng Kênh.

Ngoài nét kỳ diệu trong kiến trúc, đình Hàng Kênh còn tồn tại giá trị cao về mặt điêu khắc. Nhờ những đôi bàn tay khôn khéo, kinh nghiệm sáng tạo của những nghệ nhân mà những nét điêu khắc tinh xảo, giao thoa giữa phong thái thẩm mỹ và làm đẹp thời Lê và thời Nguyễn.

Đình Hàng Kênh gắn bó với quy trình phát triển của dân tộc, là nơi lưu giữ lại những giá trị lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, thẩm mỹ và làm đẹp diệu kỳ và hiện đang là nơi sinh hoạt tâm linh thường xuyên của người dân Hải Phòng Đất Cảng cũng như khác quốc tế thập phương.